مونو آمونیوم فسفات (MAP) چیست؟
ویژگیها، کاربردها و مزایا
مقدمه
مونو آمونیوم فسفات یا Monoammonium Phosphate (MAP) یکی از مهمترین کودهای شیمیایی در کشاورزی مدرن است که ترکیبی از نیتروژن (N) و فسفر (P) را در کنار هم ارائه میدهد. این ماده با فرمول شیمیایی NH₄H₂PO₄ نقش اساسی در رشد ریشه، افزایش گلدهی و تقویت توسعه گیاه دارد. به دلیل محلولیت بالا در آب و جذب سریع، MAP یکی از اصلیترین مواد اولیه در سیستمهای آبیاری قطرهای، هیدروپونیک و خاکی محسوب میشود.
ترکیب شیمیایی و ویژگیهای MAP
فرمول شیمیایی: NH₄H₂PO₄
درصد عناصر:
نیتروژن: حدود 12%
فسفر: حدود 61% به صورت P₂O₅
ظاهر: پودر یا کریستال سفید
حلالیت: کاملاً محلول در آب
pH محلول: اسیدی، بین 4 تا 4.5
بخارپذیری: کم
این ویژگیها باعث شده MAP یک منبع بسیار مناسب فسفر برای محیطهای اسیدی و قلیایی باشد.
نقش مونو آمونیوم فسفات در رشد گیاه
MAP به دلیل داشتن فسفر بالا و نیتروژن آمونیومی، نقش مهمی در فرآیندهای زیر دارد:
افزایش تشکیل ریشههای قوی و گسترده
تحریک گلدهی و افزایش تشکیل میوه
افزایش مقاومت گیاه در برابر تنشهای محیطی
بهبود انتقال انرژی در سلولها (از طریق ATP)
بهبود کیفیت محصول نهایی، مانند افزایش قند میوهها
وجود نیتروژن آمونیومی باعث جذب سریع توسط ریشه و فراهم شدن رشد اولیه بهتر میشود.
کاربردهای مونو آمونیوم فسفات در کشاورزی
آبیاری قطرهای: یکی از بهترین کودها برای سیستمهای قطرهای به دلیل حلالیت بالا
هیدروپونیک: قابل مصرف در سیستمهای کشت بدون خاک
مرحله رشد اولیه: جهت تقویت ریشه و کمک به رشد گیاه
مرحله گلدهی: نقش کلیدی در تشکیل جوانه و افزایش باردهی
کودهای NPK: یکی از مواد اصلی در تولید فرمولهای مختلف کودهای ترکیبی
مزارع بزرگ: مناسب برای باغات پسته، مرکبات، سیب، انگور، گوجهفرنگی، سیبزمینی و …
زراعت: مورد استفاده در کشت گندم، کلزا، ذرت، پنبه، یونجه و سایر محصولات
مزایای استفاده از MAP
حلالیت بسیار بالا و بدون ایجاد رسوب در سیستم آبیاری
کاملاً قابل جذب توسط گیاه
مناسب برای تمامی انواع خاک
قابل ترکیب با اکثر کودهای دیگر (به جز کلسیمها)
کاهش pH خاک اطراف ریشه و افزایش جذب عناصر
افزایش راندمان تولید و بهبود کیفیت محصول
مناسب برای دورههای رشد حساس مانند جوانهزنی و گلدهی
نکات ایمنی و مصرف
به دلیل اسیدی بودن، باید از مخلوطکردن MAP با کودهای حاوی کلسیم (مثل نیترات کلسیم) خودداری شود.
در محیط خشک و خنک نگهداری شود تا از جذب رطوبت جلوگیری شود.
هنگام حل کردن در مخزن کود، ابتدا آب اضافه شده و سپس به آرامی MAP افزوده شود.
اندازه و زمان مصرف بسته به نوع محصول باید توسط کارشناس تغذیه گیاهی مشخص شود.
بستهبندی و نگهداری
به صورت کیسههای 25 کیلویی یا فلهای
کیسههای چندلایه با روکش ضد رطوبت
نگهداری در انبار خشک، دور از نور خورشید و گرما
جمعبندی
مونو آمونیوم فسفات یکی از مهمترین و پرکاربردترین کودهای فسفردار در کشاورزی است که به دلیل حلالیت بالا، جذب سریع و نقش کلیدی در رشد ریشه و گلدهی مورد توجه کشاورزان و مهندسان کشاورزی قرار گرفته است. استفاده اصولی از MAP میتواند به شکل چشمگیری عملکرد، باردهی و کیفیت محصولات زراعی و باغی را افزایش دهد.